Son bir yılda QR kod ile, muhtemelen tüm hayatımız boyunca olduğumuzdan daha fazla muhatap olduk.
Onları teknoloji harikası ürünlerin ambalajlarında, kartvizitlerde, konferanslardaki sunumlarda basılı olarak bulabilirsiniz. Hatta binaların üzerine boyanmış olarak da görebilirsiniz. İnsanlar ve şirketler, her türlü bilgiyi, akıllı telefonu olan herkesin hızlı bir şekilde erişebileceği şekilde depolamak ve dağıtmak için bunları kullanıyor. Peki QR kodu neye benziyor? Hiç kullandınız mı? Bir QR kodunun ne işe yaradığını biliyor musunuz?
Artık biliyoruz. Herhangi bir AVM’ye, hastaneye, restorana, girmeden önce akıllı telefonumuzu çıkarıyoruz. HES (Hayat Eve Sığar) uygulamasındaki QR kodumuza kayıtlı kişisel sağlık bilgilerimizi QR Kodu okuyucu ile taratıyoruz. Bu kodlar, pandemi döneminde yayılımı izlemeye ve virüsün yayılmasını yavaşlatmaya yardımcı olmada önemli bir rol oynadılar.
Peki tam olarak QR kod nedir? QR kod; hızlı yanıt anlamına gelen İngilizce Quick Response kelimelerinin baş harfleridir. Aslen ürün üzerindeki bir barkoddur. Ancak barkod, bilgileri yatay olarak saklarken; Bir QR kod, bilgileri hem yatay hem de dikey olarak saklayabilir. Bu sayede, barkoda göre, yüz kat daha fazla bilgi depolayabilir.
Basit görünmelerine rağmen, QR kodlarının veri depolama kapasitesi yüksektir. Bir QR kodda saklanan veriler, web sitesi URL’leri, telefon numaraları veya 4.000 karakterlik metin olabilir. Ancak içerdiği veri büyüklüğünden çok, kullanıcının bilgiye anında erişmesine izin vermesi önemlidir. QR (Hızlı Yanıt) Kodu denmesinin nedeni budur.
Herhangi bir süpermarkette otomatik ödeme noktalarını kullandığınızda, satın aldığınız ürünlerin barkodlarını okutursunuz. Barkod, eklendiği ürün hakkında verileri içerir. Böylece elektronik kasiyer, taradığınız ürünün bir paket cips ya da bisküvi veya kahve olduğunu hemen anlar.
QR Kod Nasıl Ortaya Çıktı?
Barkod sisteminin kökeni 1940’lara uzansa da, dünyada ilk barkod sistemi 70’li yıllarda kullanılmaya başlanmıştı. Ancak bir barkod, yalnızca 20 karakterlik veri tutabiliyordu. Bu nedenle ürün hakkındaki bilgileri iletmek için bir kutunun üzerine birden fazla barkod koymak gerekiyordu. 1990’lara gelindiğinde barkod sisteminin yetersiz kaldığı pek çok durum vardı. Bir otomasyon şirketinin yan kuruluşunda çalışan Hara Masahiro adlı bir Japon mühendis sorunu farkettiğinde, bunu çözmeye karar verdi.
Hara, ekibiyle birlikte, sınırlı veri kapasitesi sorununu çözmek için kare şeklinde iki boyutlu bir barkod geliştirdi. Ancak, yanlarına başka metinler basıldığında, tarama makineleri bu yeni barkodları okuyamadı. Bu haliyle kare barkodlar kullanışlı değildi. Bu sefer de kare barkodları metinden ayırmanın yollarını aramaya başladı. Hara, gökdelenlerin manzaranın geri kalanından farklı bir şekilde göze çarptığını fark ettiğinde çözümü buldu. Yeni barkodun köşelerine üç küçük kare (belirli bir siyah-beyaz alan oranı ile) yerleştirerek sorunun çözümüne ulaştı. Böylelikle tarayıcıların kodu anında tanımasını sağladı.
Operatörlerin, kodu doğru açıyla almaya çalışırken zaman kaybetmemesi için de sağ alt köşeye hizalama deseni yerleştirildi.
Ayrıca, tanımlanmasını kolaylaştırmak için ayırt edici bir tasarıma sahip olmasını istediler. Bugün hala kullanılan ikonik kare şekil de böyle seçildi.
Şimdi QR Kodlarının köşelerindeki karelerin ne işe yaradığını biliyorsunuz.
Hara’nın üzerinde kafa yorduğu bir diğer konuda, barkodun lekelenmesi, yırtılması veya bir şekilde hasar görmesi halinde hala okunup okunamayacağıydı. Bu sorun da, Uzakdoğu’nun efsane oyunu Go taşlarının dizilim sisteminden ilham alınarak kısa sürede aşıldı.
QR Kod Sahneye Çıkıyor
Hara 1994’te nihayet buluşunu ortaya çıkarmaya hazırdı. Hara Masahiro, bir ticaret toplantısında çeşitli firmaların temsilcilerine QR kodun kullanımını gösterdi.
Japonya’nın otomobil şirketleri, bu yeni buluşa güçlü bir güven oyu verdiler ve hızla benimsediler. Firma, QR kodunu halka açık hale getirdi ve patent haklarını kullanmayacaklarını açıkladı. Bu, herkesin QR kodları oluşturabileceği ve kullanabileceği anlamına geliyordu.
Değişik QR kod stilleri görüyorum. Bunlar gerçek mi? Diye sorabilirsiniz. Evet gerçek.
Günümüzde, ilk oluşturulan QR kodunun orijinal versiyonu dışında birçok farklı stilde QR kodları oluşturmak mümkün. Farklı görünseler de hepsi aynı işi yapıyor.
QR Kodunun Bileşenleri
Standart bir QR kodu, altı bileşenle tanımlanır.
1-Sessiz Alan – Bu, QR kodunun dışındaki boş beyaz kenarlıktır. Bu sınır olmadan, bir QR okuyucu (etrafındaki çeşitli yazı ve veriler nedeniyle) QR kodunda neyin bulunup bulunmadığını belirleyemez.
2-Bulucu deseni – QR kodları genellikle sol alt, sol üst ve sağ üst köşelerde üç siyah kare içerir. Bu kareler, bir QR okuyucusuna bir QR koduna baktığını ve kodun dış sınırlarının nerede olduğunu söyler.
3-Hizalama deseni – Bu, sağ alt köşeye yakın bir yerde bulunan daha küçük bir karedir. QR kodunun eğik veya açılı olsa bile okunabilmesini sağlar.
4-Zamanlama deseni – Bu, bulucu desenindeki üç kare arasında uzanan L şeklinde bir çizgidir. Zamanlama düzeni, okuyucunun tüm kod içindeki tek tek kareleri tanımlamasına yardımcı olur ve böylece hasarlı bir QR kodunun okunmasını mümkün kılar.
5-Sürüm bilgisi – Bu, sağ üstteki bulucu desen hücresinin yakınında bulunan küçük bir bilgi alanıdır. Böylece QR kodunun hangi sürümünün okunduğunu tanımlar.
6-Veri hücreleri – QR kodunun geri kalanı gerçek bilgileri, yani URL’yi, telefon numarasını veya içerdiği mesajı iletir.
QR Kod Okuyucu Nedir?
Kameralı mobil cihazlar olmasaydı QR kodu, ürün kataloglama için kullanılan bir sistem olarak kalabilirdi. Akıllı telefonlar, kim ne derse desin, hayatımızın bir parçası oldular. Bu sayede artık gittiğimiz her yerde parmaklarımızın ucunda bir QR tarayıcısı var.
Bununla birlikte, yaygınlaşması çok da kolay olmadı. 2010’larda farklı kodları taramak için farklı uygulamalar indirmeniz gerekiyordu. Bu durum hem sinir bozucu, hem de kullanıcı deneyimi (UX) açısından olumsuz bir durumdu.
Aslında QR kodları ortaya çıktığında, zamanının çok ilerisinde bir uygulamaydı. Akıllı telefonların yetişmesi biraz zaman aldı. Ancak günümüzde bu kodları taramak için ayrı bir uygulamaya ihtiyacınız yok. Üstelik çoğu akıllı telefonun kamerasında yerleşik QR tarayıcıları var. Bir QR tarayıcı, basitçe QR kodlarını tarar ve yönlendirir.
QR Kodları Nasıl Okunur?
Google Play Store’da, App Store’da da bu tür birçok araç var. Akıllı telefonunuza QR okuyucu uygulamasını yükleyerek kullanabilirsiniz. Tek yapmanız gereken akıllı telefonunuzun kamerasını QR koduna yöneltmektir. Telefonunuzun kamerası bu QR kodu okuyarak, gerekli bilgileri sağlar
QR Kod Kullanım Alanları
İşte onlarla en sık karşılaşabileceğiniz yerler:
- İletişim bilgilerini içeren kartvizitler
- akıllı telefonların ve elektronik cihazların ambalajları
- uygulamalara bağlantılar
- satın aldığınız cihazın destek hizmeti
- cihaz hakkında bilgi içeren ürün sayfası
- TV reklamları
- reklam panoları
- İBB Ulaşım Hizmetleri gibi kamu hizmetleri
- çevrimiçi reklamlar ve diğer reklam türleri
- seri numaraları
- parça numaraları
- donanım özellikleri
- envanter tarihleri vb. gibi bilgileri içeren işletmelerdeki envanter etiketleri
Kısacası, görülebilen ve bir akıllı telefonla taranabilen her şeye bir QR kodu yerleştirebilirsiniz. Bir kağıt parçasından bir kumaş parçasına, TV ekranına veya bir bina cephesine. İmkanlar sonsuzdur.
Günlük Yaşamda QR Kod Kullanımı
Şimdi gelin bu saydıklarımıza bir göz atalım
Satış ve pazarlamada QR kodları
Tüketicileri doğrudan bir markanın web sitesine veya indirimlerine bağlamak için kullanılabilirler. Örneğin, bir posterde, billboardda, dergide modelin giydiği elbiseyi arıyor olabilirsiniz. QR kodu sizi doğrudan ürünü satın alabileceğiniz web sayfasına götürür.
Reklam Tanıtım ve OR Kodları
Birçok reklam veren, insanları web sitelerine yönlendirmek için QR kodları kullanıyor. Çünkü, URL’leri manuel olarak girmekten daha hızlı ve daha sezgisel bir yol…
Koronavirüs takibi için QR kodları
Pandemi döneminde QR kod ile sağlık bilgilerimize ulaşmak son derece çok kolay oldu, Bulunduğumuz çevrede yayılımı takip etmek, güvenli seyahat ve pek çok konuda bu sistemi kullandık.
Endüstride QR kodları
QR kodları, araç imalatında parçaların izlenmesine yardımcı olmak için icat edilmiştir ve hala imalat endüstrisinde kullanılmaktadır. Bunun yanında inşaat, mühendislik ve perakende sektörleri gibi ürün ve sarf malzemelerinin yakından takip edilmesi gereken sektörlerde de kullanılmaktadır.
Posta hizmetlerinde QR kodları
Dünyanın dört bir yanındaki posta servisleri, hizmetlerinde QR kodları kullanıyor. Kodlar büyük miktarda bilgi içerebildikleri için, genellikle kargo takibinde kullanılıyor.
Eğitimde QR kodları
Öğrenci ilişkilerinden, kütüphane sistemine pek çok noktada kullanılmakta….
E-ödemeler ve QR Kodları
Özellikle Çin’de çok yaygın olan ve ödeme imkanı da sunan WeChat mesajlaşma uygulaması ile.
-Şifre girmek zorunda kalmadan WiFi ağlarına katılma imkanı
-Müzelerde ve sergilerde eserler hakkında daha fazla bilgi sağlamak.
-Mezar Taşları
Birleşik Krallık, Singapur, Japonya gibi ülkeler insanların ölen kişi hakkında daha fazla bilgi sahibi olmasını sağlayabilmek için mezar taşlarına QR kodları eklediler.
Birleşik Krallık’ta QR Memories adlı şirket mezar taşlarında kullanılmak üzere QR kodları oluşturdu. İnsanların ölen kişinin hayatı hakkında daha fazla bilgi edinmesi için bu kodu taramaları yeterli oluyor.
Doğrusu, bir QR kodunu kullanabileceğiniz yerler ve depolayabileceğiniz bilgiler, yalnızca hayal gücünüze bağlıdır. Örneğin, birini Facebook sayfanıza yönlendirmek için kullanabilirsiniz. Ayrıca koda, yazdığınız şiirleri yükleyebilirsiniz veya fotoğraflarınızı yerleştirebilirsiniz. Hepsi size ve yaratıcılığınıza bağlı.
QR Kodları Güvenli mi?
Teknolojik gelişmeler söz konusu olunca, akla hemen güvenlik ile ilgili sorular geliyor.
Tabi ki hackerlar tarafından kötü amaçlı URL’ler bir QR koduna yerleştirebilir ve tarandığında bir mobil cihazdan veri sızdırabilir.
Tipik bir saldırı, kötü niyetli QR kodlarını herkese açık olarak yerleştirmeyi ve bazen yasal QR kodlarını örtmeyi hedefler. Böylece kullanıcılar, kötü niyetli bir web sayfasına yönlendirilirler.
QR Kod Güvenliğini Nasıl Arttırabilirim?
Bunun için mobil kullanıcılar uygulama mağazasından indirilmiş, güvenilir bir QR okuyucu kullanmalıdır.
Ve yalnızca güvenilir bir göndericiden gelen kodları taramalıdır.
QR Kodlar Kişisel Bilgilerimi ve Verilerimi Toplar mı?
QR kodu üreten yazılım, kişisel olarak tanımlanan bilgileri toplamaz.
Kodu oluşturanlar tarafından görülebilen veriler; konumu, kodun kaç kez tarandığı, ne zaman tarandığı ve ayrıca kodu tarayan cihazın işletim sistemi (yani iPhone veya Android) gibi bilgileri içerir.
Bir QR Kod Hacklenebilir mi?
QR kodlarının kendisi hack’lenemez.
Günümüze gelene kadar orijinal tasarım, firma tarafından sürekli geliştirilmiştir.
Yeni QR kodlarında izlenebilirlik, marka koruması ve sahteciliğe karşı önlemler yer alıyor. QR kodlarının; ödeme transferlerinden, artırılmış gerçeklik içindeki nesnelerin konumlarını belirlemeye kadar bir çok yeni kullanım alanı bulunmakta.
QR Kod Nasıl Oluşturulur?
Bir QR kod oluşturucu kullanarak QR kodlarınızı hazırlayabilirsiniz. Ancak kodlarınızı oluşturmadan önce, ne tür bilgileri saklamak istediğinize ve bu kodları nereye dağıtmayı düşündüğünüze karar verin.
Verileri küçük bir alanda depolama imkanı sunan QR kodlarının önemi hakkında artık daha fazla şey biliyorsunuz. Birçok farklı türde veri depolayabilirsiniz ve her türlü medyayı kullanarak başkalarına dağıtabilirsiniz. QR kodlarını okumak için akıllı telefonunuzu kullanıyor musunuz? Kendiniz veya işletmeniz için de QR kodları mı oluşturuyorsunuz? Pavos Dijital olarak, işletmenize en uygun QR Kod çözümleri ile hizmetinizdeyiz. Daha fazla bilgi almak için bizi aramanız yeterli.
Bilgi Paylaşınca Değerlidir